Hortensje: rodzaje, gatunki, uprawa

Hortensje to krzewy uwielbiane przez posiadaczy ogrodów i tarasów. Swą sławę zawdzięczają przede wszystkim przepięknym kwiatom, długiemu kwitnieniu i stosunkowo prostej uprawie. Wśród hortensji wyróżniamy wiele gatunków, których przybywa co roku. W artykule przedstawimy 5 podstawowych rodzajów:

  • hortensja ogrodowa,
  • hortensja bukietowa,
  • hortensja drzewiasta,
  • hortensja piłkowana,
  • hortensja dębolistna,
  • hortensja pnąca.

Wymienione gatunki różnią się warunkami uprawy i sposobem pielęgnacji, oraz aspektem wizualnym – wysokością, pokrojem, kształtem liści i kwiatostanów. Na poniższym schemacie przedstawiliśmy różnice w wyglądzie najpopularniejszych hortensji:

 

Pielęgnacja hortensji

Hortensje to krzewy, których pielęgnacja nie jest trudna, ale różni się dla poszczególnych gatunków. Wystarczy poznać te zależności, aby z powodzeniem uprawiać je w każdym ogrodzie. Poniżej opisaliśmy podstawowe zabiegi pielęgnacyjne w uprawie tych krzewów.

💊 Nawożenie hortensji

Hortensje to krzewy, które preferują lekko kwaśne lub kwaśne pH gleby. Nawożenie jest istotne, aby zapewnić roślinom niezbędne składniki pokarmowe, ale także utrzymać odpowiednie pH gleby. Stosujemy nawozy do roślin kwasolubnych. Najlepszym wyborem będzie nawóz dedykowany do hortensji. O stosowaniu nawozów organicznych np. kompostu. Dzięki dużej zawartości materii organicznej nie tylko wzbogaca glebę w składniki pokarmowe, ale także poprawia jej strukturę i właściwości fizykochemiczne i biologiczne.

Nie używajmy nawozów uniwersalnych, ponieważ zawierają one wapń, którego nadmiar powoduje u hortensji choroby, np. chlorozę.

Hortensje mają podobne preferencje co do nawozów. Najmniej wymagająca pod tym względem jest hortensja pnąca. Gdy rośnie na glebie o odpowiednim pH, nie wymaga nawożenia mineralnego, natomiast dobrze zareaguje na nawożenie organiczne.

OgrodowaBukietowaDrzewiastaPiłkowanaDębolistnaPnąca
Nawóz do hortensji (co 3 tyg. V-VII); Kompost (IV, IX)Nawóz do hortensji (co 3 tyg. IV-VIII); Kompost (IV, IX) Nawóz do hortensji (co 3 tyg. V-VII); Kompost (IV, IX) Nawóz do hortensji (co 3 tyg. V-VII); Kompost (IV, IX) Nawóz do hortensji (co 3 tyg. V-VII); Kompost (IV, IX) Kompost (IV, IX)
OgrodowaNawóz do hortensji (co 3 tyg. V-VII); Kompost (IV, IX)
BukietowaNawóz do hortensji (co 3 tyg. IV-VIII); Kompost (IV, IX)
DrzewiastaNawóz do hortensji (co 3 tyg. V-VII); Kompost (IV, IX)
PiłkowanaNawóz do hortensji (co 3 tyg. V-VII); Kompost (IV, IX)
DębolistnaNawóz do hortensji (co 3 tyg. V-VII); Kompost (IV, IX)
PnącaKompost (IV, IX)

💦 Podlewanie hortensji

Hortensje wymagają obfitego podlewania, lubią wilgotną glebę, ale nie należy doprowadzać do zastojów wody. Bardzo wrażliwa na zalewanie jest Hortensja ogrodowa. Podlewając, zwróćmy uwagę, aby nie lać po liściach i kwiatach. Wąż umieśćmy u podstawy krzewu. Zraszanie liści przyczynia się do występowania chorób grzybowych, np. szarej pleśni.

OgrodowaBukietowaDrzewiastaPiłkowanaDębolistna Pnąca
UmiarkowaneObfiteObfiteObfiteObfiteObfite
OgrodowaUmiarkowane
BukietowaObfite
DrzewiastaObfite
PiłkowanaObfite
DębolistnaObfite
PnącaObfite

❄️ Zabezpieczanie hortensji na zimę

To kiedy zabezpieczyć krzewy na zimę uwarunkowane jest pogodą danego roku. Najczęściej wykonuje się to w listopadzie lub na przełomie listopada i grudnia.

Gatunki, które nie wymagają okrywania na zim to Hortensja bukietowa, pnąca i drzewiasta. Pędy hortensji drzewiastej dobrze jest związać w snopek, ponieważ mają tendencję do łamania się pod ciężarem śniegu. Jest to zalecane ze względów praktycznych (brak konieczności zbierania połamanych pędów), ale także estetycznych.

Bardziej wrażliwe gatunki to Hortensja ogrodowa, pikowana i dębolistna. Hortensja dębolistna to gatunek mrozoodporny, ale nie lubi zmarzniętej gleby, dlatego warto na zimę ściółkować podłoże. Pozostałe dwa owijamy białą agrowłókniną, a podłoże wokół krzewów ściółkujemy np. korą, by zabezpieczyć korzenie przed mrozem i nadmiernym wysychaniem gleby.

Zabezpieczenia usuwamy gdy minie już ryzyko przymrozków, zazwyczaj jest to kwiecień.

OgrodowaBukietowaDrzewiastaPiłkowanaDębolistnaPnąca
Agrowłóknina; Kora lub ściółka u podstawy Nie potrzebne Związanie pędów w snopek Agrowłóknina; Kora lub ściółka u podstawyKora lub ściółka u podstawyNie potrzebne
OgrodowaAgrowłóknina; Kora lub ściółka u podstawy
BukietowaNie potrzebne
DrzewiastaZwiązanie pędów w snopek
PiłkowanaAgrowłóknina; Kora lub ściółka u podstawy
DębolistnaKora lub ściółka u podstawy
PnącaNie potrzebne

✂️ Cięcie hortensji

Czy, jak i kiedy ciąć, zależy od tego, kiedy dany gatunek hortensji zawiązuje pąki kwiatowe. Jeśli kwitną na pędach jednorocznych wymagają mocnego cięcia. Hortensję bukietową tniemy na początku kwietnia. Konieczne jest przycięcie zeszłorocznych pędów nad 3 parą pąków. Zapewni to bujne kwitnienie i gęsty pokrój. Hortensję drzewiastą tniemy 10-15 cm nad ziemią.

W przypadku pozostałych hortensji do inicjacji kwitnienia dochodzi w poprzednim roku (kwiaty rozwijają się na pędach dwuletnich lub kilkuletnich). Przycięcie krzewów jesienią lub wiosną (lub przemarznięcie pędów zimą) spowoduje brak kwitnienia. W przypadku tych gatunków jedynym zalecanym cięciem jest usuwanie zeszłorocznych kwiatostanów tuż pod nasadą i cięcie sanitarne.

Cięcia sanitarne polegają na usuwaniu pędów zmarzniętych, porażonych przez choroby lub suchych. Co kilka, w celu odmłodzenia krzewu można wyciąć 1/3 najstarszych pędów. Może zdarzyć się, że część pędów hortensji przemarznie zimą. Wówczas zaschnięte gałęzie przycinamy do zielonych pąków, albo tuż przy ziemi. Dotyczy to wszystkich hortensji Warto pamiętać, że cięciem możemy regulować termin kwitnienia Hortensji bukietowej. Przycięte mocno – zakwitną później. Ciekawym rozwiązaniem jest zróżnicowanie wysokości cięcia. Pojawianie się kwiatostanów będzie wtedy stopniowe, rozłożone w czasie. Wydłuży to okres kwitnienia, a tym samym ozdobność krzewu.

Rodzaje hortensji

Hortensja ogrodowa

Bardzo znana i popularna hortensja ogrodowa, która ma pokrój niewielkiego, gęstego i kulistego krzewu o wysokości od 1 do 1,5 m. Jej kwiaty rozwijają się na pędach ubiegłorocznych i tworzą okazałe baldachy. Kształt i kolor kwiatów są zależne od odmiany i pH gleby, bywają one kuliste, półokrągłe lub płaskie i mogą być koloru białego, różowego, czerwonego, zielonego, niebieskiego, fioletowego, mogą być także dwukolorowe. Hortensje ogrodowe kwitną wczesnym latem (czerwiec-lipiec), ale często powtarzają kwitnienie.

StanowiskoGlebapH glebyPodlewanieSadzenieRozstawa (m)Wysokość max (m)Termin kwitnienia
Słoneczne, półcieniste, cieniste, osłonięte od wiatru, zacisznePrzepuszczalna, próchniczaKwaśneUmiarkowaneKwiecień -wrzesień11,5Czerwiec, lipiec
StanowiskoSłoneczne, półcieniste, cieniste, osłonięte od wiatru, zaciszne
GlebaPrzepuszczalna, próchnicza
pH glebyKwaśne
PodlewanieUmiarkowane
SadzenieKwiecień -wrzesień
Rozstawa (m)1
Wysokość max (m)1.5
Termin kwitnieniaCzerwiec, lipiec

Hortensja bukietowa

Hortensja bukietowa, nazywana także wiechowatą, to najczęściej spotykana i najbardziej imponująca ze wszystkich hortensji. Jest znacznie łatwiejsza w uprawie w porównaniu do hortensji ogrodowej, min, ze względu na dużą mrozoodporność i tolerancję co do odczynu pH gleby. Krzewy osiągają zazwyczaj od 1 do 3 m, mają sezonowe ulistnienie i wzniesiony pokrój. Kwiaty występują na pędach jednorocznych, w postaci dużych, stożkowych wiech, o długości nawet 30 cm. Wśród kolorów kwiatów króluje biel i róż, ale występują też odmiany o nietypowej kolorystyce. Możemy je podziwiać zazwyczaj od lipca do października.

StanowiskoGlebapH glebyPodlewanieSadzenieRozstawa (m)Wysokość max (m)Termin kwitnienia
Słoneczne, półcienistePrzepuszczalna, próchniczaLekko kwaśneObfiteKwiecień -październik13Lipiec - październik
StanowiskoSłoneczne, półcieniste
GlebaPrzepuszczalna, próchnicza
pH glebyLekko kwaśne
PodlewanieObfite
SadzenieKwiecień -październik
Rozstawa (m)1
Wysokość max (m)3
Termin kwitnieniaLipiec - październik

Hortensja drzewiasta

Bezproblemowy i efektowny rodzaj hortensji. Dzięki temu, że kwitną na pędach jednorocznych, mamy pewność, że zachwycą nas kwitnieniem co roku. Wytwarzają duże, półokrągłe kwiatostany. Najczęściej w kolorze białym, ale zdarzają się także odmiany różowe. Kwitną bardzo długo, od końca czerwca do września. Rosną szybko, rozrastając się przez odrosty i tworząc duże, półokrągłe kępy. Pędy często muszą być wzmacniane palikami, aby nie pokładały się pod ciężarem ogromnych kwiatów. Ma tak małe wymagania, że często spotykamy ją nawet w niekorzystnych warunkach miejskich.

StanowiskoGlebapH glebyPodlewanieSadzenieRozstawa (m)Wysokość max (m)Termin kwitnienia
Słoneczne, półcieniste, osłonięte od wiatruPrzepuszczalna, próchniczaLekko kwaśneObfiteKwiecień -październik11,5Czerwiec - wrzesień
StanowiskoSłoneczne, półcieniste, osłonięte od wiatru
GlebaPrzepuszczalna, próchnicza
pH glebyLekko kwaśne
PodlewanieObfite
SadzenieKwiecień -październik
Rozstawa (m)1
Wysokość max (m)1,5
Termin kwitnieniaCzerwiec - wrzesień

Hortensja piłkowana

Hortensja piłkowana to luźny, niski i szeroko rozgałęziony krzew. Charakterystyczne jest bujne ulistnienie, często przebarwiające się na czerwono, bordowo lub brązowo. Hortensje piłkowane kwitną długo, od czerwca do października. Ich kwiatostany są płaskie, ażurowe, i w zależności od pH gleby, białe, niebieskie lub różowe. Jest to podgatunek hortensji ogrodowej, dlatego ich wygląd i wymagania są zbliżone.

StanowiskoGlebapH glebyPodlewanieSadzenieRozstawa (m)Wysokość max (m)Termin kwitnienia
Półcieniste, zaciszne, osłonięte od wiatruPrzepuszczalna, próchniczaKwaśneObfiteKwiecień -październik11,5Czerwiec - październik
StanowiskoPółcieniste, zaciszne, osłonięte od wiatru
GlebaPrzepuszczalna, próchnicza
pH glebyKwaśne
PodlewanieObfite
SadzenieKwiecień -październik
Rozstawa (m)1
Wysokość max (m)1,5
Termin kwitnieniaCzerwiec - październik

Hortensja dębolistna

Najrzadziej spotykana ze wszystkich hortensji, charakteryzuje się wyjątkowo oryginalnym ulistnieniem. Duże klapowane, ciemnozielone liście, jesienią przebarwiają się na purpurowo. Krzew zakwita późno, na przełomie lipca i sierpnia. Kwiatostany są duże, luźne, o stożkowym kształcie. Rośnie dość wolno i osiąga ok. 1,5 – 2 m wysokości. W przeciwieństwie do innych gatunków hortensji dębolistna nie posiada setek odmian, a najczęściej stosowaną jest jej forma botaniczna.

StanowiskoGlebapH glebyPodlewanieSadzenieRozstawa (m)Wysokość max (m)Termin kwitnienia
Półcieniste, zaciszne, osłonięte od wiatruPrzepuszczalna, żyznaLekko kwaśneObfiteKwiecień -październik12Lipiec - sierpień
StanowiskoPółcieniste, zaciszne, osłonięte od wiatru
GlebaPrzepuszczalna, żyzna
pH glebyLekko kwaśne
PodlewanieObfite
SadzenieKwiecień -październik
Rozstawa (m)1
Wysokość max (m)2
Termin kwitnieniaLipiec - sierpień

Hortensja pnąca

Hortensja pnąca to silnie rosnące pnącze, przyrastające nawet 50 cm rocznie. Odmiany mogą dorastać do różnej wielkości, maksymalnie do ok. 20 m wysokości. Wspina się za pomocą korzeni przybyszowych po ścianach i podporach. Kwitnie bardzo obficie od początku czerwca do lipca. Kwiatostan jest płaski, tworzący ażurowe, lekkie baldachy. Ma bujne, soczyście zielone ulistnienie. Które jesienią przebarwia się na złoto. Zimą roślinę ozdabiają bordowe pędy. Pnącze to sprawdza się również w roli rośliny okrywowej, tworzy gęsty, zielony dywan.

StanowiskoGlebapH glebyPodlewanieSadzenieRozstawa (m)Wysokość max (m)Termin kwitnienia
Półcieniste, cienistePróchnicza, żyznaLekko kwaśneObfiteKwiecień -październik320Czerwiec - lipiec
StanowiskoPółcieniste, cieniste
GlebaPróchnicza, żyzna
pH glebyLekko kwaśne
PodlewanieObfite
SadzenieKwiecień -październik
Rozstawa (m)3
Wysokość max (m)20
Termin kwitnieniaCzerwiec - lipiec
Czekać